Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào?

Trẻ em là đối tượng có sức đề kháng yếu, dễ bị vi khuẩn, virus tấn công gây bệnh. Tiêm phòng đầy đủ là cách tạo miễn dịch chủ động bảo vệ cơ thể cho trẻ. Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào? Bạn đọc có thể cùng Vaccine Info tìm hiểu thông tin trong bài viết dưới đây.

Vì sao trẻ cần tiêm phòng vacxin?

Vacxin là chế phẩm sinh học có chứa kháng nguyên, được đưa vào cơ thể bằng đường tiêm hoặc nhỏ uống (đối với vacxin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus, tả) để tạo miễn dịch chủ động cho cơ thể khỏi sự tấn công bởi vi khuẩn, virus gây bệnh.

Kháng nguyên có trong vacxin là những virus, vi khuẩn sống đã giảm độc lực hoặc bị bất hoạt, hay virus và vi khuẩn đã bị giết chết không còn khả năng gây bệnh cho cơ thể. Khi tiêm phòng vacxin, cơ thể sẽ kích thích hệ thống miễn dịch sản sinh kháng thể để chống lại các tác nhân lạ.

Trẻ cần được tiêm chủng đầy đủ vì:

☛ Hệ thống miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh, chưa có kháng thể để chống lại các tác nhân gây bệnh, cơ thể trẻ rất dễ mắc bệnh.

☛ Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có độ ẩm cao. Đây là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển và dễ lây nhiễm thành dịch.

☛ Bệnh dịch có thể bùng phát nhanh chóng khi lây truyền từ người sang người qua rất nhiều con đường như đường hô hấp, đường tiêu hoá, đường máu, đường tình dục, từ mẹ sang con,…

☛ Khi trẻ được tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng cơ bản được khuyến cáo, trí nhớ miễn dịch hình thành, cơ thể trẻ sẽ có miễn dịch chủ động để chống lại nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Ngoài các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia (không thu phí chích ngừa), ba mẹ nếu có điều kiện có thể chích ngừa cho trẻ thêm các mũi vacxin phòng bệnh quai bị, thuỷ đậu, rubella, cúm, viêm màng não do não mô cầu…

Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào?

Lao

Lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, bệnh lây từ người sang người qua đường hô hấp. Bệnh lao ở trẻ em nếu không điều trị tốt, bệnh kéo dài sẽ để lại nhiều di chứng cho trẻ sau này.

Hiện nay, vacxin phòng lao BCG đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, vì thế tỷ lệ trẻ em mắc bệnh lao đặc biệt các thể lao nặng như lao kê, lao màng não đã giảm đáng kể.

Bạch hầu – ho gà – uốn ván

Bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, viêm dây thần kinh, suy hô hấp và nặng nhất là dẫn đến tử vong.

Ho gà là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn gây ra, bệnh lây lan qua đường hô hấp và đa số các ca mắc đều là ở trẻ nhỏ chưa được chủng ngừa.

Uốn ván là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính có tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh tỷ lệ tử vong lên đến trên 95%.

Vacxin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, vì thế tỷ lệ mắc 3 bệnh này hiện nay đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, giữa năm 2020, bệnh bạch hầu bùng phát ở một số tỉnh như Quảng Ngãi, Quảng nam, Đăk Lăk, Gia Lai và đã ghi nhận các trường hợp tử vong. Vì thế, ba mẹ không nên chủ quan, cần bám sát lịch tiêm, tiêm phòng đầy đủ các mũi được khuyến cáo cho trẻ theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Bệnh bại liệt

Bại liệt là bệnh lý truyền nhiễm do virus gây ra, lây truyền từ người sang người qua đường tiêu hoá. Bệnh không được điều trị tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng như viêm phổi, suy dinh dưỡng, teo cơ, tê liệt,… nặng nhất là liệt cơ hô hấp và dẫn đến tử vong.

Ở nước ta, bệnh bại liệt đã được thanh toán từ năm 2000 nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Để chủ động phòng chống bệnh bại liệt, đặc biệt với nhóm trẻ em dưới 5 tuổi có sức để kháng yếu, ba mẹ nên chủng ngừa cho trẻ vacxin bại liệt theo lịch tiêm chủng cho trẻ được khuyến cáo.

Viêm gan siêu vi B

Viêm gan B do virus HBV gây ra là bệnh truyền nhiễm để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị tốt, nặng nhất là dẫn đến xơ gan, ung thư gan.

Khu vực Châu Á là nơi có tỷ lệ mắc viêm gan B khá cao, lên đến 60%. Vì thế trẻ em cần được tiêm phòng viêm gan B càng sớm càng tốt, vừa để bảo vệ trẻ, vừa để giảm thiểu nguy cơ mắc trong cộng đồng.

Trẻ sơ sinh cần được tiêm ngừa viêm gan B mũi đầu trong vòng 24 giờ sau sinh càng sớm càng tốt. Ở các mũi tiếp theo, trẻ tiêm theo lịch tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng khuyến cáo. Ba mẹ cũng có thể tham khảo một số loại vacxin phòng viêm gan B dịch vụ như Engerix B do Bỉ sản xuất, Euvax B của Hàn Quốc,…

Bệnh sởi

Sởi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây truyền qua đường hô hấp từ các giọt bắn, dịch tiết của người bệnh. Bệnh biểu hiện các triệu chứng sốt, viêm đường hô hấp, hắt hơi, ho,… và đặc trưng là dấu hiệu phát ban mọc theo thứ tự từ tai, mặt, cổ, xuống lưng, bụng và tay, chân.

Ở nước ta, bệnh sởi khá phổ biến và dễ lây lan. Theo Wikipedia: năm 2014, dịch sởi bùng phát trên cả nước, 61/63 tỉnh thành ghi nhận các ca tử vong, trong đó tỷ lệ trẻ em mắc sởi rất cao. Tiêm phòng sởi là phương pháp hiệu quả giúp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh truyền nhiễm này.

Bệnh Rubella

Rubella hay còn gọi là bệnh sởi của người Đức, là bệnh lây truyền qua đường hô hấp. Triệu chứng bệnh là sốt, phát ban toàn thân. Bệnh để lại biến chứng nặng với nhóm đối tượng phụ nữ mang thai: trẻ sinh ra dễ mắc hội chứng rubella bẩm sinh với nhiều dị tật ở mắt, tim, não và tỷ lệ tử vong cao.

Ba mẹ có thể tiêm phòng rubella cho trẻ trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia (vacxin phòng sởi – rubella MR) hoặc những cơ sở tiêm chủng dịch vụ (vacxin phối hợp phòng quai bị – thủy đậu – rubella như MMR, Priorix, ROR).

Bệnh quai bị

Quai bị là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus, lây truyền qua đường hô hấp. Triệu chứng đặc trưng là sưng, đau vùng tuyến nước bọt mang tai. Biến chứng của bệnh quai bị như viêm não, viêm cơ tim hay viêm xơ teo tinh hoàn gây vô sinh ở bé trai.

Để chủ động phòng tránh bệnh quai bị cũng như các biến chứng nguy hiểm, ba mẹ có thể tham khảo tiêm phòng quai bị cho trẻ dưới dạng vacxin phối hợp phòng quai bị – thuỷ đậu – rubella như MMR, Priorix, ROR.

Viêm màng não mủ do Haemophilus influenzae typ b (Hib)

Nhiễm vi khuẩn Haemophilus influenzae typ b là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh viêm màng não mủ ở trẻ em. Viêm màng não mủ do Hib nếu không được điều trị ổn định có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho trẻ như di chứng thần kinh, tổn thương não, điếc, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ,…

Để phòng ngừa viêm màng não mủ do Hib, ba mẹ có thể tiêm cho trẻ vacxin phối hợp 5 trong 1 như Combe Five trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, Pentaxim của Pháp có trong cơ sở tiêm chủng dịch vụ (có giá khoảng 785.000 đồng), hoặc các loại vacxin phối hợp 6 trong 1 như Hexaxim của Pháp (có giá khoảng 1.015.000 đồng), hay Infanrix Hexa của Bỉ cũng phòng ngừa được viêm màng não mủ do Hib.

Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus, lây từ người sang người qua trung gian truyền bệnh là muỗi Culex. Bệnh khởi phát với các triệu chứng như sốt cao 39-40°C, đau đầu, buồn nôn, nôn, cứng gáy, tăng trương lực cơ sau đó là những tổn thương não, thần kinh khu trú. Bệnh viêm não Nhật Bản có tỷ lệ tử vong khá cao ở các nước nhiệt đới và tỷ lệ có di chứng tâm thần – thần kinh lên đến 50%.

Tiêm chủng là biện pháp giúp phòng bệnh cho trẻ hiệu quả. Ba mẹ có thể cho trẻ tiêm phòng trong chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc tham khảo tiêm phòng cho trẻ tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ.

Hiện nay, trên thị trường có 2 loại vacxin phòng ngừa viêm não Nhật Bản là Jevax sản xuất tại Việt Nam (mức giá tiêm chủng dịch vụ khoảng 170.000 đồng) và Imojev sản xuất tại Thái Lan (mức giá khoảng 665.000 đồng).

Trái rạ (thuỷ đậu)

Thuỷ đậu là bệnh truyền nhiễm thường hay gặp ở trẻ em, triệu chứng đặc trưng là các phỏng nước ở trên da kích thước từ 1-3 mm, dịch nước trong. Bệnh không được điều trị đúng phương pháp có thể gây biến chứng như nhiễm trùng da, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi, viêm não, viêm màng não. Phụ nữ mang thai ở 3 tháng cuối nếu mắc thủy đậu có thể để lại nhiều di chứng nặng nề cho đứa trẻ khi sinh ra.

Vacxin phòng thủy đậu có hiệu quả cao và lâu dài, có thể chích ngừa cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên. Một số loại vacxin phòng thủy đậu trên thị trường hiện nay là Varivax sản xuất tại Mỹ (mức giá khoảng 915.000 đồng), Varilrix sản xuất tại Bỉ (mức giá khoảng 945.000 đồng), Varicella sản xuất tại Hàn Quốc có (mức giá khoảng 700.000 đồng).

Viêm gan siêu vi A

Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus, lây truyền qua đường tiêu hoá. Bệnh viêm gan A biểu hiện với các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, vàng mắt, vàng da,… Bệnh không diễn biến mãn tính và hiếm gây biến chứng dẫn đến tử vong như viêm gan B. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, bệnh tiến triển nặng dẫn đến suy gan cấp, có thể dẫn đến tử vong.

Hiện nay, bệnh viêm gan A có thể phòng ngừa được bằng cách sử dụng vacxin. Một số loại vacxin phòng viêm gan A như: Twinrix của Bỉ có thể phòng được cả viêm gan A và viêm gan B (giá rơi vào khoảng 560.000 đồng), Havax 0,5ml của Việt Nam (có giá khoảng 235.000 đồng), Avaxim 80U của Pháp (có giá khoảng 534.000 đồng).

Cúm

Cúm là bệnh do virus gây ra, rất dễ lây lan từ người sang người qua đường hô hấp. Bệnh có thể gặp quanh năm nhưng có xu hướng tăng cao vào mùa lạnh, mùa Đông Xuân.

Cúm có khả năng lây lan rất nhanh, lịch sử thế giới đã ghi nhận nhiều đại dịch cúm gây tử vong cho hàng triệu người. Nhiều loại cúm biến thể lây lan nhanh và rất nguy hiểm như cúm A H1N1, cúm gia cầm H5N1.

Triệu chứng của cúm khá giống với cảm lạnh thông thường như sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, nhức đầu,… nên nhiều người chủ quan không điều trị và dễ làm lây lan ra cộng đồng xung quanh.

Tiêm phòng vacxin giúp ngăn ngừa bệnh cúm và giảm thiểu nguy cơ lây lan ra cộng đồng. Đối với trẻ nhỏ dưới 3 tuổi, có thể chích ngừa vacxin Vaxigrip 0,25ml của Pháp (có giá khoảng 305.000 đồng), trẻ trên 3 tuổi có thể sử dụng Influvac 0,5ml của Hà Lan (có giá khoảng 348.000 đồng), GC Flu 0,5ml của Hàn Quốc (có giá 240.000 đồng), Vaxigrip 0,5ml của Pháp (có giá khoảng 355.000 đồng).

Viêm màng não do não mô cầu

Viêm màng não do não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis gây ra, gồm các typ A, B, C, W-135, Y. Bệnh tiến triển rất nhanh, nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm và tử vong trong vòng 24 giờ.

Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, nôn, cứng gáy, trẻ hôn mê, li bì, có thể co giật.

Hiện tại, bệnh viêm màng não do não mô cầu đã có vacxin phòng ngừa cho tất cả các typ bệnh kể trên. Bạn có thể tham khảo một số vacxin: Mengoc BC sản xuất tại Cu Ba phòng viêm màng não mô cầu typ B, C (có giá khoảng 295.000 đồng), Menactra của Mỹ phòng viêm màng não mô cầu typ A, C, W-135, Y (có giá khoảng 1.260.000 đồng).

Thương hàn

Thương hàn là bệnh nhiễm khuẩn tiêu hoá, do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra. Bệnh có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, chán ăn, táo bón hoặc tiêu chảy. Nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến biến chứng loét thanh mạc, thủng ruột gây xuất huyết tiêu hoá và có thể dẫn đến tử vong.

Hiện nay, thị trường có 2 loại vacxin phòng thương hàn là Typhim VI do Pháp sản xuất (có giá khoảng 281.000 đồng), Typhoid Vi do Việt Nam sản xuất (có giá khoảng 145.000 đồng).

Viêm dạ dày ruột do Rotavirus

Ở Việt Nam, tiêu chảy cấp do Rotavirus là bệnh thường gặp ở trẻ em, tỷ lệ trẻ nhập viện vì viêm dạ dày ruột cấp do Rotavirus gây ra là khoảng 56%. Trẻ bị nhiễm Rotavirus thường có triệu chứng nôn mửa, tiêu chảy dẫn đến mất nước, sút cân. Virus Rota có khả năng sống trong môi trường nước rất lâu nên dễ lây nhiễm.

Uống vacxin phòng Rotavirus cho trẻ từ 2 tháng tuổi là phương pháp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này. Thị trường hiện nay có 3 loại vacxin phòng Rotavirus là Rotavin của Việt Nam (với mức giá khoảng 490.000 đồng), Rotarix của Bỉ (có giá khoảng 825.000 đồng), Rotateq của Mỹ (có giá khoảng 665.000 đồng).

Tả

Tả là bệnh truyền nhiễm, lây lan qua đường tiêu hoá, từ nước uống, thực phẩm mang mầm bệnh. Triệu chứng điển hình của bệnh là tiêu chảy và nôn mửa dẫn đến mất nước và điện giải. Ở nước ta hiện nay, vacxin uống phòng bệnh tả là mORCVAX, được chỉ định dùng 2 liều, dùng cách nhau tối thiểu 2 tuần cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn.

Bệnh do nhiễm siêu vi Human Papiloma virus (HPV)

Human Papiloma virus (HPV) là loại virus lây truyền qua đường tình dục. HPV có nhiều typ gây bệnh khác nhau, một số typ không gây ra triệu chứng hay tình trạng nguy hiểm nào, một số typ gây ra tình trạng mụn cóc trên da. Việc nhiễm HPV typ 16, 18 có nguy cơ dẫn đến u nhú sinh dục, sùi mào gà, nguy hiểm nhất là ung thư cổ tử cung.

Theo bác sĩ khuyến cáo, trẻ em gái từ 9 tuổi trở lên nên tiêm phòng vacxin HPV để phòng ngừa bị lây nhiễm virus này. Hiện nay, để phòng ngừa HPV, các cơ sở tiêm chủng dịch vụ có vacxin Gardasil 0,5ml do Mỹ sản xuất (có giá khoảng 1.790.000 đồng) phòng ngừa được 4 typ HPV là 6, 11, 16, 18. Loại thứ 2 là Cervarix của Bỉ sản xuất, phòng ngừa được 2 typ HPV là 16, 18.

Hy vọng bài viết trên đã giúp ba mẹ hiểu rõ được vai trò quan trọng của vacxin đối với sức khoẻ của trẻ.