Tại Việt Nam tỷ lệ nhiễm lao lên đến gần 40% dân số, nhưng phần lớn phát triển thầm lặng, ít biểu hiện. Chính vì thế, mỗi đứa trẻ ngay sau sinh đều được khuyến cáo tiêm phòng lao càng sớm càng tốt. Nếu vì lý do nào đó mà cha mẹ bỏ lỡ đợt tiêm phòng đầu tiên, lo lắng rằng bé 2 tháng tuổi có tiêm phòng lao được không? Tiêm phòng lao muộn có nguy hiểm không? Những thắc mắc của bạn sẽ được Vaccine Info giải đáp trong bài viết dưới đây!
Mục lục bài viết
Tại sao cần tiêm phòng lao sớm cho bé sau sinh?
- Tiêm phòng lao trong 1 tháng sau sinh giúp bảo vệ bé khỏi nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm
Sau sinh, sức đề kháng của bé còn kém và lượng kháng thể từ mẹ truyền sang là không đủ. Chính vì vậy, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng có khả năng bị lây nhiễm cao nhất, thậm chí là đe dọa tới tính mạng. Hơn thế, vi khuẩn lao dễ dàng lây lan qua đường hô hấp, nguy cơ trẻ bị nhiễm khuẩn lao từ môi trường là rất cao. Tiêm phòng vắc-xin sớm là cách an toàn và hữu hiệu nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ lây nhiễm.
Phác đồ tiêm chủng mở rộng đã được nghiên cứu để phù hợp nhất với thể trạng và phát huy tối đa công dụng. Nhiều bà mẹ khi sinh con lần đầu thường không nắm rõ lịch tiêm chủng và cho trẻ đi tiêm phòng muộn. Do đó, các bậc phụ huynh cần chú ý cho bé tiêm đúng và đủ theo phác đồ. Lưu ý rằng: Tiêm phòng lao chỉ cần tiêm 1 mũi và 1 lần duy nhất là đã đủ khả năng bảo vệ cho trẻ lâu dài.
Tuy nhiên có nhiều trường hợp trẻ bắt buộc phải hoãn tiêm phòng lao, như:
- Trẻ sinh non, sinh quá tháng, trẻ thiếu cân, trẻ bị ngạt sau sinh.
- Trẻ có các bệnh lý cấp tính đang được điều trị.
- Trẻ suy giảm miễn dịch, nhiễm HIV, bệnh bạch cầu,…
Khi đó, việc tiêm phòng lao cho bé khi nào và bằng cách nào sẽ phụ thuộc vào chỉ định từ bác sĩ.
Bé 2 tháng tuổi có tiêm phòng lao được không?
- Tại Việt Nam, vắc-xin tiêm phòng lao được sử dụng phổ biến cho trẻ dưới 3 tháng tuổi
Theo khuyến cáo từ Bộ Y tế, trẻ nên được tiêm phòng lao càng sớm càng tốt, và tốt nhất là trong 1 tháng sau sinh. Nếu bạn đã bỏ lỡ mốc thời gian này, thì hãy đừng quá lo lắng. Vắc-xin tiêm phòng lao BCG đã được khuyến cáo là có thể tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi. Miễn là trẻ chưa bị nhiễm vi khuẩn lao thì việc tiêm vắc-xin vẫn còn có tác dụng bảo vệ. Ngược lại, trong trường hợp trẻ đã bị nhiễm khuẩn thì việc tiêm phòng không còn cần thiết nữa.
Cha mẹ cũng cần lưu ý rằng: tiêm phòng lao càng muộn thì các phản ứng phụ càng nghiêm trọng.
Để xác định trẻ đã nhiễm vi khuẩn lao hay chưa, cha mẹ cần đưa bé tới trung tâm y tế để tiến hành phản ứng Tuberculin.
Nếu kết quả cho thấy:
- Dương tính (positive): trẻ đã nhiễm vi khuẩn lao, không cần tiêm phòng nữa.
- Âm tính (negative): trẻ chưa bị nhiễm vi khuẩn lao và cần được tiêm phòng BCG càng sớm càng tốt.
Nếu kết quả của bé là dương tính thì cha mẹ không nên quá lo lắng bởi đa phần vi khuẩn lao đang ở thể không hoạt động. Ở dạng này, vi khuẩn lao chưa đủ khả năng gây bệnh cho bé. Cha mẹ cần định kỳ đưa bé tới các trung tâm y tế để kiểm tra lại và tiếp tục theo dõi sức khỏe của con.
Bé 4 tháng tuổi có tiêm phòng lao được không?
Dù đã được công bố là có thể dùng cho trẻ dưới 1 tuổi, trên thực tế tại nhiều quốc gia không tiến hành tiêm phòng lao cho trẻ từ 3 tháng tuổi. Do đó, khi trẻ đã 4 tháng tuổi cha mẹ nên trao đổi và tham khảo ý kiến của bác sĩ về lịch tiêm phòng lao muộn cho trẻ. Tiêm phòng lao càng muộn thì nguy cơ xảy ra biến chứng càng cao và diễn biến càng phức tạp.
- Hạch ở nách thường được mẹ phát hiện khi tắm cho bé
Để xác định con mình cần tiêm phòng lao hay không, cha mẹ cũng cần cho con làm xét nghiệm Mantoux hoặc kháng thể kháng lao để biết bé đã nhiễm lao chưa. Nếu phản ứng âm tính, bé có thể tiêm phòng lao như bình thường.
Trẻ tiêm phòng lao bị nổi hạch có sao không?
Nhiều trường hợp trẻ có thể bị nổi hạch tại vùng nách sau khi tiêm muộn. Hạch ban đầu khá nhỏ và khó phát hiện, sau đó sẽ phát triển to dần. Hạch vùng nách thường phát triển theo 2 dạng sau:
- Nhiều hạch dính lại với nhau, không đau, không đỏ và không gây sốt nhưng khá rắn chắc.
- Hạch nổi viêm, sưng tấy đỏ, lâu ngày còn có thể vỡ hạch và chảy mủ rồi lành tự nhiên.
Nếu bạn phát hiện thấy bé có xuất hiện hạch dưới nách thì hãy đừng quá lo lắng. Việc điều trị hạch do tiêm phòng lao là không quá khó khăn. Bản chất của hạch là chỉ đơn thuần là phản ứng sau tiêm phòng lao. Do đó, trẻ sẽ không cần điều trị bằng các thuốc kháng lao. Hạch có thể tự vỡ, rồi tạo sẹo mềm. Để điều trị dứt điểm, bạn có thể đưa bé đến bác sĩ để tiến hành bóc tách hạch.
Những lưu ý khi tiêm phòng lao cho bé 2 tháng tuổi
Trước khi tiêm phòng lao
- Nếu trẻ đã từng có phản ứng dị ứng, hay đang điều trị bệnh lý, hoặc có bất kỳ vấn để nào khác về sức khỏe, cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ trước khi tiến hành tiêm phòng lao.
- Cha mẹ cho bé ăn uống đầy đủ, không quá đói hay quá no để tránh làm bé hạ đường huyết, hoặc quấy khóc.
- Bé nên mặc quần áo gọn nhẹ, mềm mại, thoải mái, thuận tiện khi tiêm phòng.
Sau khi tiêm phòng lao
- Khi trẻ quấy khóc, sốt nhẹ,… cha mẹ có thể cho bé ăn nhiều sữa hơn và chườm mát để hạ sốt
Cũng như nhiều loại vắc-xin khác, sau tiêm phòng lao trẻ có thể có một số phản ứng tại chỗ và toàn thân. Điển hình là: nốt tiêm đỏ và sưng, đau nhẹ hay trẻ chán ăn, quấy khóc. Tuy nhiên những phản ứng này hầu như không gây ra nguy hiểm cho bé và biến mất nhanh chóng.
- Nếu bé sốt nhẹ, cha mẹ có thể chườm khăn để hạ sốt cho bé.
- Vị trí tiêm bị sưng đau và trẻ quấy khóc nhiều, cha mẹ có thể cho trẻ dùng paracetamol (10-15 mg/kg/lần) để giảm đau.
- Giữ vệ sinh nơi vết tiêm phòng lao, hạn chế đụng chạm không cần thiết.
Phản ứng phụ có thể xảy ra khi bé 2 tháng tuổi tiêm phòng lao
Tiêm phòng lao cũng rất hiếm khi xuất hiện phản ứng nguy hiểm. 2 tuần sau khi tiêm, vị trí tiêm hóa mủ trắng. Khi mủ vỡ sẽ hình thành vết loét trên da. Sau đó, vết loét tự lành để lại trên da sẹo lõm nhỏ khoảng 5 mm. Đó chính là dấu hiệu cho thấy trẻ đã có miễn dịch kháng vi khuẩn lao.
- Vết tiêm phòng lao cho bé sưng mủ trắng rồi để lại sẹo
Việc xuất hiện hạch tại nách, cổ,… có thể do quy trình tiêm không đúng kỹ thuật hay dụng cụ tiêm không đảm bảo vô trùng.
Trường hợp bé sốt cao liên miên, quấy khóc nhiều ngày. Thậm chí, trẻ có thể bị hôn mê, khó thở, tím tái, vết tiêm sưng to >1.5 cm, hay các biểu hiện bất thường khác. Cha mẹ cần ngay lập tức đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để các bác thăm khám và điều trị kịp thời. Tuy vậy, tỷ lệ này là rất thấp và rất hiếm khi xảy ra. Chỉ khoảng 1/1.000.000 người có biến chứng viêm tủy, hay bị mắc lao sau khi đã tiêm BCG. Phần lớn trong đố đó là người nhiễm HIV, người suy giảm hệ miễn dịch.
Bé 2 tháng tuổi tiêm phòng lao ở đâu ?
Hiện tại, tiêm phòng lao cho trẻ nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Trẻ sẽ được tiêm phòng miễn phí tại các trạm y tế và bệnh viện tại địa phương. Bạn có thể mang bé đến bất kỳ cơ sở nào để được tiêm phòng lao.
Lịch tiêm chủng mở rộng thường được tổ chức 2 đợt/tháng vào các ngày 5 và 20, tùy theo từng địa phương. Với trẻ tiêm phòng lao muộn, cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ để lựa chọn thời điểm tiêm phù hợp nhất. Bé cũng có thể tiêm phòng lao tại các cơ sở tiêm phòng dịch vụ. Chi phí cho dịch vụ này sẽ dao động khoảng 100.000 đồng theo từng cơ sở. Tuy nhiên, trẻ có thể được tiêm bất kỳ ngày nào trong tháng.
Trên đây là những thông tin về tiêm phòng lao cho bé 2 tháng tuổi. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho bạn và bé
Tài liệu tham khảo:
- https://www.rch.org.au/kidsinfo/fact_sheets/BCG_vaccine_for_TB/
- https://www.healthed.govt.nz/resource/bcg-vaccine-information-parents-%E2%80%93-english-version
